Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011

Σαντιάγο




"Ποιητής στη Νέα Υόρκη" η ποιητική συλλογή του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, "Ποιητές στη Νέα Υόρκη" ο δίσκος που εκδίδει η CBS το 1986 με τη συμμετοχή μεγάλων ονομάτων του παγκόσμιου τραγουδιού που μελοποιούν Λόρκα. Μιλάμε για Λέοναρντ Κοέν, Άντζελο Μπραντουάρντι, Πάκο ντε Λουτσία, και δε συμμαζεύεται. Σε αυτά τα ονόματα συμπεριλαμβάνεται και ο Μίκης Θεοδωράκης, που συμμετέχει με το Σαντιάγο σε ερμηνεία του Ζωρζ Μουστακί. Το ποίημα το έχει δουλέψει ο Μιχάλης Μπουρμπούλης, όχι απλώς μεταφράζοντάς το, αλλά μετασχηματίζοντάς το μαεστρικά σε τραγούδι που ελάχιστη σχέση έχει με το αρχικό κείμενο. Μετά τον Μουστακί, ο Θανάσης Μωραΐτης θα καταθέσει μία αξεπέραστη ερμηνεία με την ιδιόμορφη χροιά και την εσωτερική ένταση της φωνής του, ενώ σε δύο άλλες εκδοχές βρίσκουμε την Αλίκη Καγιαλόγλου και πιο πρόσφατα την Μάρθα Φριντζήλα.

Σκεφτήκαμε να βρούμε και να παρουσιάσουμε την αρχική εκδοχή του ποιήματος του Λόρκα. Την υποδειγματική μετάφραση υπογράφει η Ειρήνη Φιλιππίδου, που ομορφαίνει για άλλη μια φορά τα προάστια. Ένα συναρπαστικό ποίημα που ενέπνευσε κι ένα μεγάλο τραγούδι.


***

son de negros en cuba
Cuando llegue la luna llena
iré a Santiago de Cuba,
iré a Santiago,
en un coche de agua negra.
Iré a Santiago.
Cantarán los techos de palmera.
Iré a Santiago.
Cuando la palma quiere ser cigüeña,
iré a Santiago.
Y cuando quiere ser medusa el plátano,
iré a Santiago
con la rubia cabeza de Fonseca.
Iré a Santiago.
Y con la rosa de Romeo y Julieta
iré a Santiago.
Mar de papel y plata de monedas
Iré a Santiago.
¡Oh Cuba! ¡Oh ritmo de semillas secas!
Iré a Santiago.
¡Oh cintura caliente y gota de madera!
Iré a Santiago.
¡Arpa de troncos vivos, caimán, flor de tabaco!
Iré a Santiago.
Siempre dije que yo iría a Santiago
en un coche de agua negra.
Iré a Santiago.
Brisa y alcohol en las ruedas,
iré a Santiago.
Mi coral en la tiniebla,
iré a Santiago.
El mar ahogado en la arena,
iré a Santiago,
calor blanco, fruta muerta,
iré a Santiago.
¡Oh bovino frescor de cañavera!
¡Oh Cuba! ¡Oh curva de suspiro y barro!
Iré a Santiago.


*** 


νέγροι στην Κούβα
Όταν φτάσει η πανσέληνος
θα πάω στο Σαντιάγκο της Κούβας,
θα πάω στο Σαντιάγκο,
μ΄ ένα αμάξι από μαύρο νερό.
Θα πάω στο Σαντιάγκο.
Οι στέγες από Φοινικιά θα τραγουδούν.
Θα πάω στο Σαντιάγκο
Όταν ο φοίνικας θελήσει να γίνει πελαργός,
θα πάω στο Σαντιάγκο.
Κι όταν θελήσει να γίνει μέδουσα η μπανανιά,
θα πάω στο Σαντιάγκο
με το ξανθό κεφάλι της Fonseca.
Θα πάω στο Σαντιάγκο.
Και με το ρόδο του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας
θα πάω στο Σαντιάγκο
Χάρτινη θάλασσα και ασημένια κέρματα
θα πάω στο Σαντιάγκο
Ω Κούβα! Ω ρυθμέ από σπόρους ξερούς!
Θα πάω στο Σαντιάγκο
Ω ζεστή μέση και πέσιμο του ξύλου!
θα πάω στο Σαντιάγκο
Άρπα από ζωντανούς κορμούς, αλιγάτορες, λουλούδι του καπνού!
θα πάω στο Σαντιάγκο
Πάντα έλεγα πως εγώ θα πάω στο Σαντιάγκο
μ’ ένα αμάξι από μαύρο νερό
θα πάω στο Σαντιάγκο
Αεράκι κι αλκοόλ στις ρόδες
θα πάω στο Σαντιάγκο
το κοράλι μου στο σκοτάδι
θα πάω στο Σαντιάγκο
Η θάλασσα πνιγμένη στην άμμο
θα πάω στο Σαντιάγκο
Λευκή ζέστη, σάπια φρούτα
θα πάω στο Σαντιάγκο
Ω βοδινή φρεσκάδα των ζαχαροκάλαμων!
Ω Κούβα!, Ω καμπύλη στεναγμών και λάσπης!
θα πάω στο Σαντιάγκο


Ποίηση: F.G. Lorca
Μετάφραση: Ειρήνη Φιλιππίδου



2 σχόλια:

ένας στρατολάτης είπε...

Τό'χω αγαπήσει πολύ αυτό το τραγούδι. Πρώτα με το Μουστακί, αργότερα -περισσότερο- με το Μωραΐτη. Αληθινά είναι αξεπέραστη η ερμηνεία του.

Θαυμάσια ιδέα Ηρακλή η παρουσίαση του πρωτότυπου ποιήματος. Προσθέτει στο τραγούδι κι ας διαφέρει κάπως στο ύφος.

Νά'ναι καλά κι ο φίλος που το ανέβασε στο γιουτούμπι (αν και ως γκρινιάρης με πιάνει φαγούρα με τη μανία εικονοποίησης κάθε στίχου με αντίστοιχη εικόνα!)

Μουσικά Προάστια είπε...

Γεια σου Στρατολάτη,
ναι, είναι απίθανο τραγούδι και ο Μπουρμπούλης έκανε εξαιρετική δουλειά στην έμμετρη προσαρμογή του ποιήματος. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι το ξανάγραψε από την αρχή, και είναι ουσιαστικά αλήθεια αυτό. Χαίρομαι που βρήκες χρήσιμη την παράθεση του ποιήματος και της μετάφρασης.